Thema's
Sinds juni 2015 zijn we in ’t Schoederkloptje gestart met een nieuw thema binnen onze werking, namelijk voeding. Maandelijks komen we hierrond samen.
Op elke bijeenkomst maakt iemand uit de groep iets eenvoudig klaar, wat lekker en betaalbaar is. Er worden hierrond tips uitgewisseld. Aansluitend wisselen we ervaringen uit rond het aankopen van voeding en het klaarmaken van maaltijden.
Armoede heeft veel gezichten. Mensen ervaren dat leven in armoede een complex kluwen van problemen is en dat men uitgesloten wordt op verschillende domeinen van het maatschappelijk en individueel leven. Dit wordt ervaren in verschillende levensdomeinen: inkomen, voeding, huisvesting, ziekte, gezinnen, onderwijs, werk… Inkomen is dus een belangrijk aspect, doch niet het enige.
Een laag inkomen zorgt ervoor dat mensen minder keuzes en kansen hebben. In ’t Schoederkloptje hadden we in 2014 enkele bijeenkomsten rond inkomen. We zagen we door het uitwisselen van verhalen dat er verschillende soorten van inkomens zijn, afhankelijk van de situatie waarin mensen zich bevinden: loon, pensioen, leefloon, invaliditeits- en/of ziekte-uitkering, werkloosheidsuitkering (dop),… We leerden dat er een onderscheid is tussen sociale zekerheid en sociale bijstand.
Door het uitwisselen van ervaringen leerden we er dat er in sommige gevallen tegemoetkomingen zijn voor mensen, die zich in een moeilijke financiële situatie bevinden. Deze worden echter in veel gevallen niet automatisch toegekend, wat er voor zorgt dat mensen zelf moeten uitzoeken waar ze recht op hebben. Dit maakt het zeker niet eenvoudig!
Binnen deze themawerking nodigen we ook soms mensen uit van andere organisaties. Zo kwam iemand van de sociale dienst van de mutualiteit uitleg geven rond hun dienstverlening. Aan de hand hiervan werden onderling concrete ervaringen uitgewisseld.
’t Schoederkloptje werkte in de periode van 2013-2015 rond het thema ‘mobiliteit op het platteland’. Uit gesprekken met mensen in armoede bleek dat voor velen grondrechten zoals voeding, gezondheidszorgen en werk dode letter blijven omwille van problemen met het openbaar vervoer. Hoe raak je bijvoorbeeld vanuit Kortemark in de voedselbedeling in Houthulst als je beroep moet doen op het openbaar vervoer?
Mobiliteit is al erg lang een nijpend knelpunt binnen de vereniging, maar zij kan het probleem niet zelf oplossen. Met steun van Minister Hilde Crevits, en Mobiel21 werd gezocht hoe wij deze problematiek kunnen aanpakken.
Aan de hand van een vragenlijst wilden we de omvang van de problematiek beter inschatten en een aantal mogelijke oplossingen verder onderzoeken en aftoetsen. Het resultaat van deze enquête werd gebundeld in een survey-rapport.
In opdracht van de Vlaamse regering onderzoekt vervoersmaatschappij De Lijn momenteel de mogelijkheden van basisbereikbaarheid als invulling van het recht op mobiliteit. Die basisbereikbaarheid moet in de plaats komen van de basismobiliteit waar de vorige Vlaamse regering(en) zwaar op inzetten. Beide willen het recht op mobiliteit van elke Vlaming in de praktijk realiseren, maar ze vertrekken elk vanuit een andere invalshoek.
Basismobiliteit houdt in dat elke Vlaming een bushalte (of bij uitbreiding, een halte met aanbod aan openbaar vervoer) heeft op wandelafstand van zijn woning. Het decreet basismobiliteit werd goedgekeurd in 2001 en stelt de wandelafstand op 750 meter voor plattelandsgemeenten, 650 meter voor landelijk gebied en 500 meter voor grootstedelijk gebied.
Op dit moment zoekt de vereniging verder naar alternatieve oplossingen om mensen vlotter tot bij hun gewenste bestemming te brengen. Daarvoor gaat de vereniging in dialoog met de gemeente Kortemark, OCMW Kortemark en verschillende diensten die ervaringen hebben rond dit thema.
In groep spreken over je ervaringen in de geestelijke gezondheidszorg is nooit gemakkelijk, zeker niet als je in armoede leeft.
Met ’t Schoederkloptje gingen we deze uitdaging toch aan. We vertelden elkaar over onze ervaringen in de hulpverlening. We praatten in kleine groepjes of in grote groep. We nodigden deskundigen uit, wisselden ervaringen uit over dokters, hulpverleners, diensten. We deelden onze gevoelens en problemen. De gesprekken maakten veel herinneringen en emoties los. Er was vaak verdriet, boosheid en angst, maar vooral nood aan veiligheid.
Elke maand kwamen we samen, twee jaar lang. Het was niet gemakkelijk om te blijven praten, maar toch deden we dat, omdat er veel moet veranderen. Mensen die arm zijn, moeten beter geholpen worden.Ze kunnen nu vaak nergens terecht. Ook wie arm is, heeft recht op gepaste zorg voor zijn geestelijke gezondheid. Die boodschap willen we uitdragen.
Het dossier ‘Armoede en geestelijke gezondheidszorg – inzichten vanuit de leefwereld van mensen in armoede: een blik vanuit de put’, gaat over het proces dat we afgelegd hebben met de werkgroep en welke knelpunten ervaren werden. Het gaat over wat er moet veranderen om de geestelijke gezondheidszorg écht op maat van mensen in armoede te maken. We proberen in dit dossier te vertellen over hoe we best geholpen kunnen worden. Door de hoofdstukken heen staan overal citaten van de leden van de werkgroep van ’t Schoederkloptje. Het zijn citaten die de dagdagelijkse realiteit weergeven.
Hoofdstuk 1 geeft weer wat ’t Schoederkloptje doet en aan welke criteria een vereniging waar armen het woord nemen moet voldoen.
Hoofdstuk 2 gaat over de link tussen armoede en geestelijke gezondheidszorg. Hier worden de termen nader verklaard.
Hoofdstuk 3 beschrijft het proces dat we met de groep afgelegd hebben, van de Goed-Gevoel-Stoel, tot assertiviteit en tot wat het belangrijkst is om mee te nemen naar dialoog met het beleid, namelijk de binnenkant van armoede.
Hoofdstuk 4 geeft 3 dialogen weer met diensten die werken rond geestelijke gezondheidszorg.
Tenslotte worden in hoofdstuk 5 tien belangrijke tips meegegeven van mensen in armoede voor hulpverleners.
Met dit dossier wil ’t Schoederkloptje graag het gesprek aangaan met mensen in de hulpverlening zoals dokters, hulpverleners en gezondheidswerkers, met beleidsmakers en met andere mensen in armoede. Hopelijk kunnen ze er iets uit leren. Wie in armoede leeft heeft immers niet alleen materiële tekorten. Het gaat ook over wat vanbinnen zit. Armoede gaat niet enkel over ‘hebben’ maar ook over ‘zijn’. Wanneer de binnenkant te zwaar belast wordt en voortdurend onder druk staat is de kans op psychische problemen zeer reëel.
't Schoederkloptje verbond er zich op 12-02-2010 toe om samen met het Vlaams Netwerk van verengingen waar armen het woord nemen een project rond water uit te werken. Van de koning Boudewijnstichting ontvingen we hiervoor projectsubsidies.
Er moest een participatief met mensen in armoede ontwikkeld in de periode van 1 maart 2010 tot 1 december 2010 rond het thema water waarin drie aspecten aan bod komen:
- Hoe kunnen mensen (in armoede) minder water verbruiken, tijdig lekken opsporen...?
- Welke tips kunnen we aan andere mensen (in armoede) meegeven rond water (verbruik), lekken...?
- Welke aanbevelingen kunnen we omtrent water doen aan het Fonds van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening, de watermaatschappijen, aan de overheid...?
(In samenwerking met De Kring-Eeklo, De Draaischijf-Limburg, vzw Leren Ondernemen-Vl.-Brabant.)
't Schoederkloptje werkte het waterproject aan de hand van vier thema's uit:
- De watercyclus
- Waterverbruik
- De waterrekening
- De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (=VMW)
Huisbezoeken
Via een bezoek aan huis legden we de thema's uit. De mensen kregen een informatiebundel en een rebus of test erbij. De rebus wees op een tip om water te besparen. Het was de bedoeling dat de mensen de tip een week opvolgden om dan na mondelinge evaluatie de tip verder te gebruiken. Met de test kregen de mensen een zicht op eigen waterverbruik. Na de test was het de bedoeling om tips te geven over hoe waterbesparend te werk gaan.
Gespreksavond
De vier thema’s werden op de gespreksavond via interactieve methodieken uitvoerig besproken. Mensen kregen de kans om vragen te stellen en meningen te formuleren (we namen de opmerkingen en vragen mee naar het eindoverleg met het VMW).
Werkboek
Het werkboek is een uitwerking van de activiteiten die we organiseerden in het kader van het waterproject. Ook algemene documenten en getuigenissen zijn erin verwerkt.
De Informatiebundels vormen de inleiding op de thema’s. De thema’s zelf zijn verwerkt in spelmethodieken, gebruikt tijdens gespreksavonden.
De methodieken die we bij andere organisaties gebruikten kun je er ook in terug vinden.
Het werkboek als voorbeeld stellen was onze doelstelling. Andere organisaties die rond het project water werken, kunnen het werkboek raadplegen en uitleg vragen. Dit helpt hen vooruit bij eigen projecten en via gerichte informatie kunnen ze weten wat het waterverkoopreglement voorschrijft en wat er werd verwezenlijkt voor personen met armoede-ervaring.
Bekijk hier de inhoudstafel van het waterwerkboek.
Wie meer wil weten over dit thema, of het werkboek wenst te gebruiken in de eigen vereniging, kan steeds contact opnemen.
Brochure
Er werd tevens een brochure gemaakt met tips over hoe men waterbesparend te werk kan gaan.
Op basis van de tips en aanbevelingen rond het thema water, die wij de vorige jaren ondermeer in samenwerking met het Vlaams Netwerk ontwikkelden, verbonden we er ons toe om voor de periode van 15 juni 2011 tot 15 juni 2012 actief mee te werken aan:
- Het organiseren van minstens 3 open vormings/dialoogmomenten in andere verenigingen waar armen het woord nemen of Welzijnsschakels, aangaande de informatie die in 2009-2010 werd verzameld.
- Het organiseren en voorbereiden van dialoogmomenten tussen mensen in armoede en vertegenwoordigers van de regionale klantendienst van de Vlaamse Watermaatschappij (VMW).
- De samenwerking met de VMW i.f.v. het ontwikkelen van een folder waarin sociale voordelen, uitleg over de factuur e.d. op eenvoudige manier aan klanten wordt duidelijk gemaakt.
We startten met de klimaatwijken in 2008 (editie 2008-2009). De klimaatwijken is een project van Bond Beter Leefmilieu in samenwerking met Dialoog, Ecolife, de provincie West-Vlaanderen, Infrax, de gemeenten, OCMW s, welzijnsorganisaties.
Het was de bedoeling om 8% aan energie te besparen, mensen bewust te maken van hun verbruik en nuttige energietips mee te geven.
Er werd per groep een energiemeester aangeduid die de gezinnen en het hele proces opvolgde. De energiemeesters, mensen met en zonder armoede-ervaring, kregen een opleiding om tot een zo goed mogelijk resultaat te komen.
In de provincie vonden enkele vergaderingen en vormingen plaats zodat iedere groep optimaal kon deelnemen aan het project. De vormingen werden gegeven door Ecolife. Voor kansengroepen was dat gratis.
Met volle enthousiasme begon iedereen zijn meterstanden bij te houden en op hun verbruik te letten. Zo werden de Dimmers geboren.
't Schoederkloptje gaf een energiekrantje met leuke weetjes en tips uit. Het krantje werd Het dimmergazetje gedoopt.
Ook de milieudienst van elke gemeente werd betrokken bij de klimaatwijken. Zij konden alle gegevens inkijken en organiseerden de tussentijdse en eindborrels. De tussentijdse en eindborrels waren samenkomsten waar alle groepen die deelnamen elkaar leerden kennen, tussentijdse resultaten en tips kregen.
In 2009 (editie 2009-2010) wou iedereen terug deelnemen aan de klimaatwijken. De inzet van de groep was zo groot dat we derde werden bij de eindresultaten. Iedereen was tevreden en had terug nieuwe moed om nog een nieuwe editie van de klimaatwijken, nu onder de naam De Energiejacht (editie 2010-2011) te volgen. De voorwaarden bij elke editie waren dezelfde. Bij de energiejacht kon men ook besparen op water & gas.
Tussen 1 december 2011 en 31 maart 2012 zetten we ons opnieuw in en streven we ernaar om gezamenlijk 8% aan energie te besparen. Om de groep te motiveren, verspreiden we om de 2 à 4 weken een Dimmergazetje boordevol tips en belangrijke data.
In het kader van de Energiejacht krijgen we van Ecolife een vorming aangeboden, dit jaar rond ‘de energiemarkt en sociale maatregelen’.
Zie enkele voorbeelden van onze Dimmergazetjes: